Licht nader belicht - effect van licht op dierprestaties en gedrag van melkvee

In de Nederlandse melkveehouderij bestaat grote onduidelijkheid over welk lichtregime geschikt is voor productief en gezond melkvee. Daarbij wordt de behoefte aan duidelijkheid omtrent dit onderwerp steeds groter, mede door een betere benutting van de capaciteit van de melkrobot in de nachtelijke uren. Met dit rapport willen we aanbevelingen doen t.a.v. het gewenste lichtregime voor melkvee.

De huidige verlichtingsnormen voor rundveestallen die in de Nederlandse literatuur worden gegeven, blijken gebaseerd op het verkrijgen van goede werkomstandigheden voor de veehouder. Verlichtingsnormen zijn maatstaven waaraan onderdelen van het lichtregime zouden moeten voldoen. Het lichtregime is de manier waarop veehouders hun melkvee blootstellen aan lichtkleur, lichtduur en lichtintensiteit.

Duidelijk is dat het waarnemen van licht de hormoonhuishouding van de koe beïnvloedt. Bij lange daglengten daalt de concentratie van melatonine in het bloed; daarmee stijgt de bloedserumconcentratie van het hormoon Insuline Like Growth Factor-1 (IGF-1). Deze hormoonprikkel is waarschijnlijk verantwoordelijk voor een aantal veranderingen in dierprestaties. Wanneer jongvee wordt blootgesteld aan een lichtregime van 16 uren licht en 8 uren donker is het mogelijk om jongvee een versnelde groei te laten doormaken. Jongvee komt op deze manier op een lager gewicht, dus jonger, in de puberteit. Belangrijk is echter dat dit niet wordt gerealiseerd door een energierijk rantsoen. Dit veroorzaakt vervetting in de uier en daarmee een verlaagde melkgift. Melkvee komt bij lange daglengten na afkalven sneller in oestrus dan bij korte daglengten. Verder geeft het verlengen van de daglengte naar 16 uur een hogere melkproductie van 615%. Deze stijging in melkproductie wordt gevolgd door een stijging in voeropname; de voeropname is dus niet de oorzaak van deze melkproductiestijging. Voor droogstaande koeien lijkt een langere donkere periode voor de melkproductie aantrekkelijk.

Het blijkt belangrijk om de voergang voldoende te verlichten om de visuele prikkel van het voer te benutten. Deze zorgt samen met de stijgende nutriëntenbehoefte voor een hoge voeropname. Dieren die aan lange daglengten worden blootgesteld liggen meer, staan minder, bewegen minder en lijken aanzienlijk minder tochtigheidsverschijnselen te vertonen. De aanbeveling die uit deze studie voortvloeit is om rundvee bloot te stellen aan daglengten van 14 tot 16 uur van ten minste 120 tot 200 lux, waarbij een donkere periode van minimaal zes uren per dag vereist is. 

Het volledige rapport download je hier